Overspanning en burn-out voorkomen op het werk

1,2 miljoen werknemers in Nederland hebben last van burn-outklachten. Dit komt neer op 16%. Werkdruk of werkstress wordt door 34% van de werknemers opgegeven als reden voor het verzuim (Bron: TNO).

Werkgevers kunnen ingrijpen om stress bij hun werknemers te verminderen. Het lastige is echter dat stress niet altijd wordt herkend. Met een beetje pech wordt stress zelfs verward met onwil of onkunde. In dit blog bespreek ik de signalen van een naderende overspanning of burn-out en hoe je als werkgever kunt ingrijpen.

Hoe ontstaan overspanning en burn-out?

Overspanning en burn-out ontstaan door langdurige stress, waarbij er geen of te weinig hersteltijd is. Overspanning gaat vooraf aan een burn-out. Van een overspanning kun je nog herstellen met een paar weken rust. Bij een burn-out valt de werknemer langdurig uit; weken tot jaren. Bij burn-out is er meestal al zeer lang sprake van een disbalans tussen inspannen en ontspannen, vaak zonder dat de werknemer dat zelf voldoende in de gaten heeft. Dit maakt het lastig om op tijd in te grijpen.

Signalen van overspanning en burn-out herkennen

Je kunt een naderende overspanning of burn-out herkennen aan een aantal signalen. Zodra deze signalen optreden is het belangrijk om snel in gesprek te gaan. Met de juiste benadering kun je het tij waarschijnlijk keren. Als het je lukt om het tij te keren, bespaar je de werknemer een zware tijd en de organisatie een hoop rompslomp en geld.

Signalen die kunnen wijzen op een naderende overspanning of burn-out:

1. fysieke pijnklachten, met name nek of schouders, duizeligheid en hoofdpijn
2. emotioneel of prikkelbaar reageren of zich meer terugtrekken
3. negativiteit, klagen, cynisme
4. een vermoeide of ongeïnteresseerde indruk maken
5. meer fouten maken
6. minder productief zijn
7. geen zin in (leuke) activiteiten
8. last van omgevingsfactoren (bijvoorbeeld geluid en licht)
9. vooruit denken en plannen lukt niet goed
10. informatie opnemen en vasthouden lukt niet goed
11. beslissingen maken lukt niet goed
12. vaker kortdurend verzuim

Signalen van stress bespreken met je werknemer

Heb je een aantal van bovenstaande stress-signalen opgevangen en wil je dit met je werknemer bespreken? Ga dan als volgt te werk:

• Het doel van het gesprek benoemen
  Nodig je werknemer uit voor een gesprek en vertel wat je met het gesprek wil bereiken. Het doel zou moeten zijn: achterhalen of er inderdaad sprake is van stress (en of de werknemer zich herkent in de signalen) en onderzoeken hoe je de werknemer kunt helpen.
  
  Zorg ervoor dat de werknemer begrijpt en voelt dat hij niet op het matje geroepen wordt. Gun je het de werknemer dat hij of zij met plezier en op een gezonde manier kan werken? Dan is dat een mooi gezamenlijke uitgangspunt. Merk je dat je een (voor)oordeel hebt over de werknemer? Probeer dit oordeel dan los te laten, zodat je open kunt staan voor zijn of haar verhaal.
  
  
• Je observatie delen
  Vertel wat je hebt gezien en geef zo mogelijk een recent concreet voorbeeld. Vraag of het klopt dat de werknemer last heeft van stress. Stel open vragen, die de werknemer uitnodigen om te vertellen en neem de tijd om te luisteren. Probeer samen de oorzaken van de stress te achterhalen. Gaat het om werk? Wat dan precies? Spelen ook privé omstandigheden een rol? Je werknemer hoeft geen details te delen over privé omstandigheden. Doet hij of zij dit op eigen initiatief toch? Dan is dat in goed vertrouwen. Je mag gegevens over privé omstandigheden ivm privacy niet vastleggen (meer informatie is te lezen op de website van de autoriteit persoonsgegevens).
  
  
• Samen zoeken naar oplossingen
  Als de oorzaken van de stress duidelijk zijn, kun je samen op zoek gaan naar oplossingen. Denk met de werknemer mee. Vraag wat hij of zij nodig heeft en wat jij hierin kunt betekenen. Bedenk dat er ruimte moet komen voor herstel, zodat de signalen (symptomen) afnemen. Noem ook de mogelijkheid om de bedrijfsarts of een hulpverlener in te schakelen.
  
  Prik ten slotte een volgende datum, zodat jullie kunnen evalueren of de gekozen aanpak helpt (minder symptomen) en om te bespreken of er meer nodig is.